Na co dzień i od święta

Wśród dowodów przemawiających za tym, jak ważna jest nadzieja w naszym życiu, przemawia codzienny język. Ale trzeba podkreślić, że ludzie nie tylko posługują się słowem „nadzieja” dla określenia swoich stanów, dążeń i motywów, ale również – jak to wynika z różnych badań (psychologicznych, pedagogicznych, socjologicznych) – przywiązują wielką wagę nie tyle do samej nazwy tego fenomenu, ile do niego samego i jego istoty. A zatem nadzieja to nie tylko słowa. Powszechnie uważa się, że nadzieja jest niezbędna człowiekowi w stanach zarówno kryzysu, jak i powodzenia, niejako „na co dzień i od święta”. Oznacza to, że dzięki niej można mieć poczucie sensu i celu, czuć się w życiu bezpiecznie i rozumnie funkcjonować. Nadzieja w opinii wielu mężczyzn i kobiet wspiera sprawne i skuteczne działanie, pomaga osiągać sukcesy i dobrze radzić sobie z niepowodzeniami czy utratą wartości celu.

Nadzieja religijna

Wszelka nadzieja, nawet ta drobna, wyrasta z jakiejś życiowej próby i jest odpowiedzią na tę próbę. Dopóki człowiek jest przekonany, że nie przegrał, dopóty żywi w sobie nadzieję jako zadatek przyszłego ostatecznego zwycięstwa w różnych życiowych próbach. W ten sposób jedna nadzieja zapuszcza korzenie w drugiej. Oprócz próby cierpliwości i próby miłości istnieje próba życiowego sensu. To znaczy, że u korzeni małych prób leży wielka próba życia jako takiego. Jest to próba istnienia, sensu, pewności, wiary. To już nie jest ta zwykła nadzieja, ale nadzieja religijna. I to ona właśnie jest ostateczną odpowiedzią na próbę ludzi jako ludzi, człowieka jako człowieka. Dobrze oddaje to sens zdania z Pisma świętego: „W Tobie pokładam nadzieję” (Ps 56, 4). Brzmi ono z jednej strony w pewien sposób tragicznie i jakby bezradnie, ale równocześnie jest pełne ufności i nieśmiałej, delikatnej – jak wszystko, co ludzkie – miłości. Bo nadzieja zawsze zmierza ku drugiej osobie. Student pokłada nadzieję w uczciwości egzaminatora; zakochany – w wierności drugiej strony. Gdy zrodzi się w człowieku świadomość, że jest w sytuacji próby i że w tym położeniu jest w końcu bezradny, bo nie wszystko od niego zależy, wtedy też rodzi się w nim nadzieja religijna: „W Tobie, Boże, pokładam nadzieję... W ręce Twoje oddaję...”.

Obrona przed rozpaczą

Kto straci nadzieję religijną, tę najbardziej zasadniczą i podstawową, ten straci wszelkie cząstkowe nadzieje. Jak łuska po łusce odpadnie ostatnia nadzieja, a człowiek popadnie w rozpacz. W samym rdzeniu zostanie dotknięty przez śmierć. Gdybyśmy więc ostatecznie stracili wszelką nadzieję, wtedy sugerowalibyśmy Bogu, że skłamał, że wszystko jest absurdem. Sugerowalibyśmy Bogu, że nie jest Bogiem, lecz szatanem. Wtedy mielibyśmy grzech. Dlatego jedyną obroną przed rozpaczą jest wiara – wiara religijna. Może się okazać, że wiara niczego w życiu nie ułatwia, nie przybliża do rozumienia dramatycznych sytuacji. Z całą jednak pewnością wiara naznacza życie wierzącego tęsknotą, a z niego samego czyni pielgrzyma, który z bojaźnią i drżeniem oczekuje końca drogi i Wielkiego Spotkania. Wiara, angażując człowieka w Prawdę, która go przekracza, nie zwalnia go bynajmniej od doświadczeń wątpliwości i cierpienia. św. Augustyn pisał: „niespokojne jest moje serce, dopóki nie spocznie w Panu”.

Jako chrześcijanie szukamy nadziei w Bogu i Jego Matce Maryi. Szukamy jej w Kościele, który jest święty, ale równocześnie naznaczony przez nasze grzechy. Z tego powodu lud Boży, pielgrzymujący w czasie, zwraca się do swej Matki niebieskiej i prosi Ją o pomoc. Prosi, aby towarzyszyła na drodze wiary, aby zachęcała do zaangażowania w życie chrześcijańskie i aby wspierała naszą nadzieję. Potrzebujemy Jej pomocy zwłaszcza w tym momencie, tak trudnym dla Polski, dla Europy, dla różnych części świata.